Yukarıda kısmen gösterdik ki Mısır seferi diye XXVI. bölümde övündüğü şey, aslında Mısır Prefectusu Cornelius'un kişisel girişimidir. Bu adamın Mısır'da biriktirdiği paradan çok bu kişisel girişimini, Augustus nefretle karşılamıştır. Onun (Sitzungberichte König. Preuss. Akadem., 1896, I, s. 476'da yayımlanan bir hiyeroglif yazıtına göre…) yaptığı işler ve kazandığı zaferler için Mısır'da kendi adına diktirdiği yazıtları (İÖ 28'de) Augustus bağışlamıştır. İspanya savaşlarına başlamadan önce çok ustaca propagandalarla ilkin Roma kamuoyunu, sonra Senato'yu işe sokmuş; aslında çok değerli şiir, düşünce ve silah adamı bir yiğit olan Cornelius Gallus'u, kendi kendisini öldürmek zorunda bırakmıştır.
Başka bir nokta daha var: Augustus, XI. bölümde, doğudan İÖ 19'da döndüğünde, kendisini “Konsül Q. Lucretius'la birlikte ve Senato kararıyla, pretorlar, tribünler, ileri gelen kimselerin Campania bölgesine dek gelerek karşıladıklarını” ve “bu onurun o zamana dek kimseye verilmediğini” böbürlenerek söylerken gerçeği yansıtmamıştır. Konsül olarak adı geçen Lucretius, henüz kesin olarak bu görevde değildir. Bundan başka bu karşılama, aslında bir halk çocuğu olan, Halk Partisi'nden Egnatius Rufus adlı bir senatörün konsüllüğünü önlemek için Augustus'a başvurmaya koşan soyluların manevrasıdır. Augustus, Soylular Partisi'nin bu oyununu desteklemiş, Q. Lucretius, Vespillon'u konsül seçtirerek Rufus'u açıkta bırakmıştı.
Bu oyunlara, hatta bu acımasızlıklara neden olan şey, korkunçtur: Rufus kendi girişimiyle, mahallesindeki halkın başına gelen yangın dertlerini önlemiş, hatta yangın çıktığında, bütün Roma halkının yardımına koşmuş adamdır. Bütün toplumun mutluluğunu arsa ve ev karaborsasına feda edecek denli düşmüş; arsa ve ev kiralarını artırmak için bu yangınları söndürmemeyi alışkanlık edinmiş olan soylular (yani zengin, uydurma Senato Meclisi üyeleri), o zamanki iktidar partisi, bu önleme çok kızmış; halkı devrime götüren demagoji suçuyla Rufus'u yok etmek istemiştir. Halk, buna karşı Rufus'u temsilci seçmiş ve ona senatör olma olanağını vermiştir. Rufus İÖ 19'da konsüllük için adaylığını koyunca (kendi sınıflarından başkasına bu yeri uygun görmeyen) soylular buna şiddetle karşı çıkmışlar; bütün Roma'yı yeni ve kanlı bir ayaklanmaya sürüklemekten çekinmemişlerdir. Augustus, daha İÖ 26'da, Rufus'un soyluların haberi ve onayı olmadan ama bir karşılık beklemeden yaptığı yangın söndürme işini beğenip onu kurtaracak yerde, şiddetle eleştirmiş, böylece halk hizmetlerinde yapmaya çalıştığı reformla çelişkiye düşmüştü. Kendisi, devlet hesapları için; Agrippa su işinde, aynı çalışkanlığı göstermemiş miydi? Ama Soylular Partisi'ni hoşnut etmek için bu halk hizmetini yok etmeye razı olmuş; Rufus'u ilkin eleştirmiş, sonra da konsül olmasını engellemiştir.
İlginç olan ve Augustus'un o zamanki ruhsal durumuna geniş, biraz da kızıl aydınlık serpen nokta şudur: Augustus, Rufus'un yerine kendisini aday gösteren yılışık kitlenin önerisini kabul etmemiş; ama daha kötü bir şey yapmıştır: Gelen kurul arasında bulunan ve ünlü 42 yılının (Caesar'ın ölümünden iki yıl sonraki iç savaşların olduğu, kara listelerin düzenlendiği acımasızlıklar yılının…) tutuklularından, yukarıda sözünü ettiğimiz Q. Lucretius soyluların adayıdır. Soylular, halk dostu Rufus'u seçtirmemek için halk yığınını toptan öldürmeyi bile tasarlamışlardı. İşte bu öldürü çetelerinin keyfi uğruna Augustus, (42 yılında, üstündeki Triumvirlik yetkisinden yararlanıp ve Comitiaların görevlerini üstlenerek kendi eliyle mahkûm ettiği adamı) konsül olarak seçtirmiştir! Bu işte kendisinin soylu bir jestini görmek isteyenler, Senato'nun amacını ve Lucretius'un, o zaman için, yalnızca soylu olmaktan başka, tek bir sivil çekiciliği bulunmadığını unutmuşlardır.
Halkın işini kolayca parasız görme ilkesini yıkan bu darbe ve koruma; senatörleri, soyluları haram yeme, haram para ve varlık edinme, her şeye karşın zevk, rahatlık ve lüks içinde yaşama yolunda kışkırtma değil midir? Eski Cumhuriyet geleneklerine dönmek bu mudur? Bütün bunları yapan Augustus'un, halkın hizmetinde olan devlet adamlarına, görevlilere ve memurlara işlerini daha ciddi, daha dürüst
«   01   ...    10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26   27   28   29   30   ...    42   »