Ana Sayfa » Yolculamak » Bartleby : 01


BARTLEBY

HERMAN MERVILLE

DÜNYA KLASİKLERİ DİZİSİ: 84


Bu kitap Cumhuriyet Dünya Klasikleri Dizisi için özel olarak çevrilmiştir.
İngilizceden çeviren: Lale Eren
Yayına hazırlayan: Egemen Berköz
Dizgi: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş.
Baskı: Çağdaş Matbaacılık Yayıncılık Ltd. Şti.
Åžubat 2000


HERMAN MERVILLE VE 'BARTLEBY' ÜZERİNE...

1819 - 1891 yılları arasında yaşamış olan büyük Amerikan yazarı Herman Melville'in 'Bartleby' adlı öyküsü, 1856 yılından çıkan The Piazza Tales (Meydan Öyküleri) albümünden alınmıştır. 'Yazıcı Bartleby' diye de bilinen öykü ilk kez 1853 yılında, New York'ta basılan Putnam's Monthly Magazine'de çıkmıştı.
Öykü, 19. yüzyıl ortalarında New York'ta, sürekli para üretilen ve iş dünyasının yüreğinin attığı yerde, Manhattan'da geçiyor; iş hayatının hareketli akışı içinde, bir hukuk bürosunda yazıcı olarak çalışmak üzere işe alınan gizemli, hatta anlaşılması pek de olası olmayan bir adam, patronunu, insanda bulunması gerekli insan sorumluluğu, vicdan, ahlâk üstüne kendini sorgulamaya yöneltiyor.
Melville'in kendine özgü süslü anlatımıyla karşılıklı konuşma havası içinde gelişen öykü, gözleri önüne yavaş yavaş serilen sıradışı bir olayı, sevecen yüreğinin tüm içtenliğiyle aktaran bir gözlemci konumundaki öykü kahramanlarından birinin ağzından naklediliyor.
Melville'in, çok uzun cümleleri, parantezleri, kendine özgü noktalamasıyla oyuncaklı, süslü anlatım biçimini özüne sadık kalarak, edebi lezzetini bozmadan Türkçeleştirmeye çaba gösterdim; bu uğraştırıcı ama keyifli çabanın doyurucu bir okuma keyfine dönüşmesini diliyorum.
Lâle Eren

BARTLEBY

Oldukça yaşını başını almış bir adam sayılırım. Otuz yıldır sürdürdüğüm işin doğası, bildiğim kadarıyla şu ana dek haklarında hiçbir şey yazılmamış olan ilginç, hatta biraz tuhaf bir tür insan takımıyla sıradışı bir ilişki kurma noktasına getirdi beni - dava katipleri, bir başka deyişle, yazıcılardan söz ediyorum. İş hayatı ve özel yaşamları açısından onların birçoğunu tanıdım ve eğer istesem, iyimser bir beyefendiyi gülümsetebilecek ve duygusal kişileri ağlatabilecek çeşitli öyküler anlatabilirim. Ancak, gördüklerim ve duyduklarım arasında en ilginç yazıcı olan Bartleby'nin yaşamından birkaç bölüm uğruna, bütün diğer yazıcıların yaşam öykülerinden vazgeçiyor, hepsini bir yana bırakıyorum. Ötekilerin tüm yaşam öykülerini yazabilirdim, oysa Bartleby için öyle bir şey yapılamaz. Şuna inanıyorum ki, bu adamın tam ve doyurucu bir şekilde biyografisini çıkarmayı olası kılacak hiçbir belge mevcut değil. Edebiyat için yeri doldurulamaz bir kayıp bu. Bartleby, ilk ağız kaynaklar dışında soruşturulup araştırılması olanakdışı varlıklardan biriydi ki, sayıca bunlar kısıtlı. Doğrusu, kendi hayretle açılmış gözlerimin gördükleri dışında Bartleby hakkında bütün bildiğim, son bölümde aktarılacak olan bulanık rapordan ibaret.
Yazıcıyı ilk görüşümü nakletmeden önce biraz kendimden, çalışanlarımdan, işimden, büromdan ve genel ortamdan söz etmem yerinde olur, çünkü takdim edilecek olan esas karakteri anlayabilmek için bu tür tanımlamalar vazgeçilemeyecek denli gerekli.
«   01   02   03   04   05   06   07   08   09   10   11   ...    24   »