Ana Sayfa » Yolculamak » Candide ya da İyimserlik Üzerine : 06


CANDIDE ya da İyimserlik Üzerine

VOLTAIRE

DÜNYA KLASİKLERİ DİZİSİ: 3


Candide gözlerini açtı ve “Cunégonde öldü mü? Ey dünyaların en iyisi neredesin? Hangi hastalıktan öldü? Sakın sayın babasının şatosundan tekmelenerek kovulduğum için ölmüş olmasın” diye bağırdı. Pangloss, “Hayır” dedi. “Tüm Bulgar askerleri onun ırzına geçtikten sonra karnını deştiler; yardımına koşan Baron'un da kafasını parçaladılar. Madame la Baronne da parça parça edildi. Zavallı öğrencime de kız kardeşine yaptıklarının aynını yaptılar. Şatoya gelince… Taş üstünde taş kalmadı. Ne otlak, ne bir koyun, ne bir ördek, ne de bir ağaç. Ama öcümüz alındı; çünkü Abarlar da bir Bulgar senyörüne ait olan komşu baronlukta aynı şeyi yaptılar.”
Candide bunları duyunca yeniden bayıldı. Kendine gelince de aklına gelen her şeyi söyledi. Sonra da Pangloss'u böyle acınacak bir duruma düşüren gerçek nedeni öğrenmek istedi. Üstat, “Aşk… aşk” diye bağırdı. “İnsanlığın avutucusu, evrenin koruyucusu, bütün duygulu varlıkların ruhu, tatlı aşk…” Candide, “Ah, ben de kalplere hükmeden, ruhumuzun ruhu olan aşkı tanıdım. Ama bu tatlı şey bana, bir öpücükle kaba etime yediğim yirmi tekmeye mal oldu. Peki, ama nasıl oldu da böyle tatlı bir neden, sizde bu kadar korkunç bir sonuca yol açtı?” diye sordu.
Pangloss şöyle yanıtladı: “Sevgili Candide. Haşmetli Madame la Baronne'un güzel hizmetçisi Paquette'i bilirsiniz. Beni kemirdiğini gördüğünüz bu cehennem azaplarını doğuran cennet zevklerini onun kolları arasında tattım. Bu derde o da tutulmuştu, belki de şimdi ölmüştür. Paquette, bu armağanı, armağanın kaynağını bilen, bilgin bir Cordelier papazından kapmış; o da bunu yaşlı bir kontesten; kontes bir süvari yüzbaşısından; yüzbaşı bir markizden; markiz bir şövalye yardımcısından; şövalye yardımcısı bir Cizvit papazından; papaz da bunu, henüz papaz adayıyken, doğrudan doğruya Colombus'un bir arkadaşından kapmış. Bana gelince, ben bunu kimseye bulaştıramayacağım, çünkü ölüyorum”.
Candide: “Ey Pangloss; bu ne tuhaf bir soyağacı. Hepsinin kökü şeytandı değil mi?” diye bağırdı. Büyük adam, “asla” dedi. “Bu, dünyaların en iyisinde gerekli bir şey, zorunlu bir cevherdi. Çünkü Colombus, bir Amerika adasında, üremenin kaynağını zehirleyen, çok kere üremeye bile engel olan ve hiç şüphesiz doğanın yüce amacına aykırı olan bu hastalığa yakalanmasaydı, çikolata ile kırmız böceğinden yoksun kalacaktık. Ayrıca şunu da söyleyeyim ki bugüne kadar, din çatışmaları, savaşları kavgaları gibi, bu hastalık da yalnızca bizim kıtamızda, yalnızca bizde var. Türkler, Hintliler, Acemler, Çinliler, Siyamlılar ve Japonlar onu henüz tanımazlar. Birkaç yüzyıl sonra, sırası gelince onların da bunu öğrenmeleri için yeter bir neden bulunur. Ama şimdilik bizim aramızda. Hele ulusların alınyazılarını belirleyen, çok iyi yetiştirilmiş, ücretli askerlerden oluşmuş büyük ordularda, bu hastalık hızla yayılmaktadır. Böylece savaşmak için karşı karşıya geçen otuzar bin kişilik iki ordudan her birinde aşağı yukarı yirmi bin frengilinin bulunduğuna inanabilirsiniz.”
Candide, “çok iyi! ama gene de tedavi edilmeniz lazım” dedi. Pangloss, “Nasıl tedavi yani?” diye sordu. “Nasıl tedavi ettireceğiz? Cebimde beş para yok, yeryüzünde para vermeden veya başkası senin yerine parasını ödemeden ne kan aldırabilirsin, ne de bir tenkiye yaptırabilirsin.”
Bu son söz Candide'i harekete geçirdi; koşup merhametli anabaptistin ayaklarına kapandı ve ona arkadaşının düştüğü durumu o kadar acıklı bir dille anlattı ki iyi kalpli adam, Doktor Pangloss'a yardım etmeyi kabul etti ve tedavi masraflarını üstlendi. Tedavinin sonunda, Pangloss bir gözüyle bir kulağını kaybetti. Ama o yazı yazmasını iyi biliyor ve çok iyi hesap yapıyordu. Anabaptist Jacques onu kâtip olarak yanına aldı. İki ay sonra, bazı işler için gemiyle Lizbon'a gitmek zorunda kalınca bu iki filozofu da birlikte götürdü. Pangloss ona her şeyin mükemmel olduğunu anlattı. Anababtist Jacques ise bu görüşte değildi. “İnsanlar da doğayı biraz bozmuş olmalılar. Çünkü insanlar kurt doğmadıkları halde kurt olmuşlar.
«   01   02   03   04   05   06   07   08   09   10   11   12   13   14   15   16   ...    50   »