Öbürü şaşınca, Lysandros'un dostlarından bir Spartalı Hoplites'in kim olduğunu sormuş; bu adı bilmiyormuş. Phokaialı asker de: “Düşmanların öncülerimizi yere serdiği yer; kentin yanında akan ırmağa Hoplites derler” yanıtını vermiş. Spartalı da bunu duyunca ağlamaya başlamış ve: “İnsan alın yazısından kaçınamaz” demiş. Çünkü sanıldığına göre, eskiden Lysandros'a şöyle bir öngörü bildirilmiş:
Gürültülü Hoplites'ten, arkadan gelip çullanan,
Toprağın oğlu kurnaz yılandan sakınmanı buyuruyorum.
Bazıları Hoplites'in Haliartos yakınında akmadığını, Koroneia (121) yakınlarında olduğunu ve kentin yakınında Philaros ırmağıyla birleştiğini söylerler. Buna eskiden Hoplias denirmiş, şimdi de İsomantos adı verilir. Lysandros'u öldüren Haliartoslu adamın adı Neokhoros imiş ve kalkanının üzerinde yılan resmi varmış. Öngörünün bunu anlattığı sanılır.
Thebaililere Peloponez savaşı sıralarında İsmenieion'da (122) hem Delion savaşını (123), hem otuz yıl sonra olan Haliartos savaşını önceden haber veren bir öngörü olduğu söylenir. Anlatılan şuydu:
Kargılarla kurtları gözlerken ucundan sakın,
Tilkinin hiç ayrılmadığı Orkhalidos sırtından sakın.
Uç sözcüğüyle Boiotia ile Attika'nın sınırı olan Delion toprakları, Orkhalites sırtı ile, Haliartos yakınlarında Helikon'a (124) bakan yanda Alopekos denen tepe anlatılmak istenir.
30.
Lysandros bu biçimde ölünce Spartalılar önce o kadar üzüldüler ki Kral'a (125) ölüm cezası vermek istediler. Fakat o, yargının önüne çıkmadı, Tegcai'a kaçtı ve orada Athena tapınağında ömrünün sonuna kadar yalvarıcı olarak yaşadı.
Lysandros öldükten sonra yoksulluğu ortaya çıkınca erdemi gözle görülür bir gerçek oldu. Eline geçen bu kadar servetten, güçten ve bu kadar büyük bir kral yönetiminin önünde eğilmesinden yararlanıp evimi biraz olsun zenginleştireyim dememiştir. Theopompos (126) onu bu biçimde anlatır. Theopompos'un kötülemelerinden çok beğenilerine inanmak gerekir; çünkü o, beğenmekten çok kötülemekten hoşlanır.
Ephoros'un (127) anlattığına göre bir süre sonra bağdaşıklarla bir anlaşmazlık çıktığı için, Lysandros'un sakladığı belgelere bakmak gerekti. Agesilaos Lysandros'un evine gider, Eurypontidlerle Agiadlardan krallık hakkını kaldırıp bu hakkı genişletmek, kralları en iyi yurttaşlar arasından seçmek gerektiğini anlatan devlet konusundaki söylevin yazılı olduğu kitabı bulunca, bu söylevi Spartalılara açıkça okumaya ve Lysandros'un aslında ne kötü bir yurttaş olduğunu göstermeye can atar. Fakat o zaman ephorların başında bulunan Lakratidas adında düşünceli bir adam Agesilaos'u önler, Lysandros'u mezardan çıkarmamak, tersine bu kadar güzel bir anlatım ve ustalıkla hazırlanmış bu söylevi onunla birlikte gömmek gerektiğini söyler.
Bununla birlikte Spartalılar ölümünden sonra Lysandros'a saygı göstermekten geri durmadılar. Bu arada, kızlarıyla evlenmek isteyen; fakat Lysandros'un ölümünden sonra yoksulluğu ortaya çıkınca sözlerini geri alan isteklileri cezalandırdılar. Çünkü Lysandros'u varlıklı sanarak kızlarını istemişlerdi; fakat adalet ve namusunun belirtisi olan yoksulluğunu öğrenince vazgeçmişlerdi. Sparta'da hem evlenmeyenler, hem geç evlenenler, hem de kötü niyetle evlilik yapanlar için ceza olduğu bilinir. (128)
«   01   ...    12   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26   27   28   29   30   31   32   ...    65   »