savaşın başlamasına yol açmıştır. Bu savaş 90 yılından 88 yılına kadar sürmüştür. Sulla da 90 ve 89 yıllarında güney İtalya'da çarpışan Roma ordusunda legatus olarak savaşa katılmıştır.
(27) Timotheos, İ.Ö. 354 yılında, Euboia'da sürgün olarak ölmüştür.
(28) Quintus Caecilius Metellus Pius. Sulla onunla birlikte İ.Ö. 81 yılında ikinci kez consul olmuştur.
(29) Belki Paeligni budununun ülkesindeki pagus Lavernae söz konusudur.
(30) Aulus Postumius Albinus yalnız praetor değil, consul da olmuştu (İ.Ö.99 yılında). Sulla onu Stabiae'nin yıkımından sonra Pompei'yi kuşatması için önden göndermişti. Askerleri tarafından taşlanması çok sert olmasındandır.
(31) İ.Ö. 88 yılında.
(32) Tarih yapıtının yiten 77'nci kitabında bu sorunu ele alan tarihçi Titus Livius'dan söz ediliyor. Roma soyluluğunun tipik bir temsilcisi olan Caecilia Metella önce, 115 yılında consul olan Marcus Aemilius Scaurus ile evlenmişti. Onunla evliliği Sulla'ya Roma'nın en yüksek soylu çevrelerine girmek için olanak sağlamıştır. Caecilia Metella 81 yılında öldü (35. bölüme bak).
(33) Atinalılar Caecilia Metella'nın herkes tarafından bilinen, yalnızca Sulla'nın bilmediği ahlaksızlığıyla alay ediyorlardı.
(34) Etrüsk inançlarına göre Etrüsk ulusunun tarihinde on çağ vardı. Onuncu çağın sonunda Etrüsk adı yitecekti. 88 yılında duyulan gizemli boru sesi bu çağlardan sekizincisinin sona erdiği haberini vermiştir.
(35) Bir saeculum'dan söz edilir, yani bir insanın yaşayabileceği en uzun süre, aşağı yukarı 100 yıl.
(36) Bellona çok eski zamanlardan beri Roma'da tapınılan bir savaş tanrıçasıdır. Tapınağı Mars Alanı'nda bulunuyordu: senato çok kez ve özellikle oturum kentin sınırları, pomerium dışında olması gerekirken bu tapınakta toplanırdı.
(37) Publius Sulpicius Rufus'la ilgili olarak aşağıda söylenen sözler Roma soyluluğunun, zamanın olaylarına ilişkin tek yanlı görüşlerinden esinlenmedir, hatta belki doğrudan doğruya Sulla'nın yapıtından alınmadır. Gerçekte sulpicius soylu, namuslu ve değerli bir adamdı. Cicero onu o dönemin başta gelen konuşmacısı sayıyor. Marcus Livius Drusus ile dostluğu (not 26'ya bak) onun, halk tribunu olup öldürülen dostunun yaptıklarını sürdürmek için plebslerin yanına geçmesine neden olmuştur. Marius'un onu bir araç gibi kullandığı yanlıştır; tersine Sulpicius Roma'nın son büyük halk tribunudur.
(38) 2000 drakhmi, aşağı yukarı 8000 lira, üç milyon drakhmi, aşağı yukarı 1.200.000 lira. ( 1945 yılında.)
(39) Forum Romanum'da bulunan Castor ile Pollux tapınağı. Bu tapınağın önemli bir bölümü hâlâ Forum'da görülebilir..
(40) Campania'da kent.
(41) Magistratlığın bilinen işaretleri. Latince fascos diye anılan bu işaretler Roma'nın yüksek memurları önünde taşınırdı.
«   01   ...    48   49   50   51   52   53   54   55   56   57   58   59   60   61   62   63   64   65   »