Ana Sayfa » Yolculamak » Yol Arkadaşım (Öyküler) : 02
Yine bu sırada yazdığı “Paul Verlaine ve Dekandantlar” adlı bir makaleyle, edebiyatta dekandantlığı ve natüralizmi eleştiriyordu. Öyküleri 1895'ten sonra başkent dergilerinde de yayımlanmaya başladı. Bunları 1898 yılında, iki ciltte topladı. Kitap ilkin Rusya'da, sonra bütün dünyada büyük bir ilgi uyandırdı. Yazarına dünya ölçüsünde ün sağladı.
“Eskizler ve öyküler”, Gorki'nin uzun yolculuklarında edindiği izlenimleri, yaşadığı olayları konu alır genellikle. Bu öyküler, halktan insanlara ilişkindir daha çok. Gorki, sosyalist-gerçekçi bir sanatçı olarak ortaya çıkmamıştır henüz. Fakat XIX. yüzyıl gerçekçiliğinin en olumlu geleneklerini ileri bir romantizmle birleştirerek, o dönemde de bir yenilikçi, yeni bir sanat yolunun öncüsü olarak belirmektedir. Serserilerin, toplumsal mekanizmanın dışına fırlatılmış insanların yaşamını konu alan “Konovalov”, “Çelkaş”, “Malva”, “Bozkırda”, “Yemelyan Pilyay”, “Yirmi altı adam ve bir kız” gibi öykülerde gerçekçiliğin ve insansı bir sıcaklığın çarpıcı bir biçimde kaynaşması, dünya edebiyatı için bir yeniliktir. Başta bunlar olmak üzere, “Eskizler ve Öyküler”i oluşturan bütün öyküler yeni bir çığır açmış, kuşaklar boyunca pek çok dünya edebiyatçısını etkileyegelmiştir. Genç Gorki'nin gerçekçiliğinde, yeni sosyal-politik bilincin gelişmesi, halk yığınlarının gitgide kabaran öfkesi, daha iyi, daha insanca bir yaşama karşı ateşli tutku derinden derine yansımaktadır. Fakat Gorki'nin bu yıllardaki kahramanları daha çok bireysel başkaldırıya yaslanmaktadırlar. Yazgıları genellikle tirajiktir.
Gorki iki yüzyılın kesişme noktasında ilk romanları ve oyunlarıyla sosyalist gerçekliği biçimlendirmeye başlamaktadır. “Foma Gordeyev” (1899) ve “Üçler” (1900) adlı romanlarıyla tarihsel bir kesit içinde Rus kapitalizminin gelişme yollarını ve Rus burjuvazisinin tipik kişiliklerini ortaya koyduğunu görüyoruz. Rakov Mayakin tipi, kendi ekonomik gücünün bilincinde olan, politik iktidarı elde etmek için yanıp tutuşan burjuvaziyi yansıtmaktadır. Gorki yine ilk kez “Foma Gordeyev”de proleteryayı ayrı bir güç olarak işlemekte, öteki emekçilerden ayrı bir yere koymaktadır. “Üçler”de ise temelde kent yoksulluğu alınarak, proletarya ve küçük burjuva duyarlıklarının çatışması anlatılmakta, mülk sahibi Lunev'e karşı işçi Graçev konulmaktadır. Graçev, kurtuluşun sosyalizmde olduğunu sezinleyen bir işçidir.
Çehov ve Tolstoy'la tanışma, ilk oyunlar:
Gorki, 1899-1900 yıllarında Çehov'la ve Tolstoy'la tanıştı. Bu dev yazarlar, başından beri Gorki'nin yeteneğiyle ilgilenmekte, halkın arasından çıkan bu genç yazara büyük değer vermekteydiler. 1902'de Akademi onur üyeliğine seçilen Gorki'nin üyeliği II. Nikolay'ın buyruğuyla geçersiz sayılmış, bunun üzerine Korolenko'nun yanı sıra Çehov da akademi üyeliğinden istifa etmişlerdi. Yine bu yıllarda Moskova Sanat Tiyatrosu Gorki'nin ilk oyunlarını, “Dipte”yi (1902) ve “Küçük Burjuvalar”ı (1901) oynuyordu. Oyunlar Çarlık düzenine karşı büyük gösteriler yapılmasına yol açtı. “Küçük Burjuvalar”daki Nil tipiyle, tarihin yeni kahramanı, Rus işçi-savaşçı karakteri, sanatsal bir kişilik kazanmaktaydı. “Dipte” oyunundaysa yaşamın dibine fırlatılmış insanlar anlatılmakta, kapitalist düzenin işleyip durduğu cinayetler sergilenmekteydi.
“Yazlıkçılar”, “Güneş Çocukları”, “Barbarlar” 1904-1905 yıllarında Gorki birkaç oyun daha yazdı.
« 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 ... 68 »