Ana'yı odadan çıkarırken homurdandı:
«Ağlama… onu da salarlar! Hepsini salıyorlar… Yer kalmadı burda…»
Ana eve döndüğünde içi içine sığmıyordu. Ağzı kulaklarına varıyordu.
«öyle ustalıkla konuştum ki!» dedi Küçükrusyalıya. «Anladı!»
İçini çekti.
«Anladı ya!.. Yoksa beni kucaklamazdı. Hiç kucakla-mamıştı daha önce!» Andrey güldü:
«Ah! Ah!» dedi, «tam da size yakışır bir söz bu! Herkes bir şeyler bekler, ama bir ananın beklediği… okşanmaktır hep…»
Pelageya birdenbire şaşkınlıkla haykırdı: «Ah! Andrey… oraya ziyarete gelenler nasıl da alışmışlar! Ellerinden evlâtları alınmış, hapsedilrtıiş, oysa onların umurunda bile değil, gelip oturuyorlar, bekliyorlar, çene çalıyorlar… Görüyor musun? Okumuş kimseler bu kadar kolay alışıyorlarsa eğer, yoksul halka ne demeli?..»
Andrey gülümsedi:
«Doğal bir şey bu,» dedj. «Yasa onlar için daha yumuşak. Onların, bizden fazla ihtiyacı var yasalara. Gerçi yasalardan bir şamar yediler mi, suratlarını ekşitirler, ama pek fazla değil. İnsan kendi sopasını yiyince daha az acı duyar…»
YİRMİNCİ BÖLÜM
Bir akşam Ana çorap örer. Küçükrusyalı Roma'da köle ayaklanmasının tarihini yüksek sesle okurken, kapıya şiddetle vuruldu. Andrey açtı. Vesovşikov girdi. Kolunun altında bir çıkın vardı. Şapkasını ensesine yıkmıştı. Dizlerine dek çamura batmıştı.
Garip bir sesle açıkladı:
«Geçiyordum… pencerede ışık gördüm. Size iyi akşamlar dilemek için girdim. Doğru hapishaneden geliyorum!» Pelageya'nın elini tutarak kuvvetle sıktı. «Pavel'in size selâmı var.»
Kararsız bir tavırla iskemleye çöktü, kuşkuyla çevresine baktı.
Ana'nın hoşuna gitmezdi Nikolay. Kırkılmış, köşeli kafasında, ufacık gözlerinde, Ana'yı ürküten bir şey vardı. Ama Pelageya onu gördüğüne sevinmişti bu kez, Sevecenlikle gülümsedi.
«Zayıflamışsın,» dedi. «Ona çay yapalım, Andrey…» Küçükrusyalı mutfaktaydı zaten. «Semaveri hazırlıyorum,» diye seslendi. «Pavel nasıl? Başka çıkan var mı, yolsa yalnız seni mi saldılar?»
Nikolay başını eğdi.
«Pavel hâlâ içerde, dişini sıkıyor!» dedi. «Yalnız beni saldılar!..»
Başını kaldırıp Ana'ya baktı, dişlerini sıktı, ağır ağır devam etti:
«Kendilerine şöyle dedim: Burası yeterince kalabalık, koyverin beni, yoksa birini öldürürüm, sonra da kendi kendi-
«   01   ...    67   68   69   70   71   72   73   74   75   76   77   78   79   80   81   82   83   84   85   86   87   ...    262   »