Ana gözlerini kırpıştırıp korkuyla haykırdı:
«Neler geçiliyorsun aklından?..»
Ribin iskemlenin üzerinde hantal bir ayı gibi kıpırdadı. «Hah!» dedi. «Sorun bu. Bu düşünceye varınca ben de sarsıldım.»
«Bir şey mi işittin?»
«Aldatmaca bu! Burnum aldatmaca kokusu alıyor. Bir şey bilmiyorum, ama aldatmaca olduğuna eminim. Ben gerçeği bilmeye meraklıyımdır. Ve anladım gerçeği. Ve bu beylerle yürümeyeceğim. Bana ihtiyaçları olduğu zaman beni öne sürerler, köprü gibi kullanarak kemiklerime basa basa ilerlemek için…»
Bu karanlık sözler Ana'nın yüreğini dağladı. Kaygıya kapılarak:
«Aman Allahım!» diye haykırdı. «Nasıl olur da Pavel anlamaz bunu ve öteki…»
Yegor'un, Nikolay İvanoviç'in, Sandrin'in ciddî ve dürüst yüzleri gözleri önüne geldi, içi sızladı. Kafasını olumsuz anlamda sallayarak:
«Hayır, hayır!» diye ekledi. «İnanamam buna. Onlar kendi vicdanlarının sesiyle hareket ediyorlar…»
«Kimden sözediyorsun sen?»
«Hepsinden gördüğüm herkesten, ayrım yapmıyorum.»
Ribin başına eğdi.
«Sen onlara bakma, Ana, daha uzağa bak!» dedi. «Buraya gelenler, yakından gördüklerimiz, belki kendileri de bil-miyorlardır. İnanıyorlar, gerekli olan da budur! Ama belki de, onların arkasında, çıkar kollayan başka kimseler vardır. İnsan boşuna tepmez çıkarını…»
Ve köylü inadıyla ayak diredi fikrinde:
«Beylerden asla iyi bir şey beklenmez!»
Ana yeniden kuşkuya kapıldı.
«Sen ne karar verdin?» diye sordu.
«Ben mi?»
Ribin, Ana'ya baktı, bir an sustu:
«Beylerin ardına takılmamak gerek, işte bu kadar!» diye yineledi.
Yeniden sustu. Suratından aksilik akıyordu.
«Senin oğlanlarla birlikte çalışmak istiyordum. Bu işte yararlı olurum ben, insanlara ne söylemek gerektiğini bilirim. Sorun bu. Ama şimdi, çekip gideceğim. Güvenemem, gitmeliyim.»
Başını eğdi, düşündü.
«   01   ...    60   61   62   63   64   65   66   67   68   69   70   71   72   73   74   75   76   77   78   79   80   ...    262   »